GIDA KATKILARI
Vessa, gıda, ilaç, kişisel bakım ve yem sektörlerinde faaliyet gösteren fabrikaların ihtiyacı olan çeşitli katkı maddelerini, yüksek teknolojiyle kaliteli üretim yapan, alanında marka olmuş uluslararası üretici firmalardan en uygun fiyat ve şartlarda tedarik ederek müşterilerinin kullanımına sunar.
Gıda katkı maddeleri, tek başına gıda olarak tüketilmeyen, bir gıda ürününün ana bileşeni, hammaddesi veya yardımcı maddesi olarak kullanılmayan, fakat o ürünün işlenmesi, ambalajlanması ve depolanması ile ilgili olarak kullanılan, ürünün tat, koku, görünüş, yapı ve diğer niteliklerini korumak, düzeltmek ve istenmeyen değişikliklere engel olmak amaçlarıyla gıda ürünlerine katılan, kalıntı veya türevleri mamul maddede kalan, kimyasal madde veya maddeler karışımıdırlar.
Gıda katkı maddeleri yeni bir konu değildir. Gıdalara istenilerek kimyasal madde katılımı ile ilgili tarihsel gelişmeler incelendiğinde, tuz ve odun tütsüsünün bilinen en eski katkı kullanma yöntemleri olduğu anlaşılmaktadır. Gıda boyalarının kullanımı eski Mısır'a kadar dayanmaktadır. Ortaçağda etlere nitrat konarak etin renginin daha sağlıklı göründüğü fark edilmiştir. Gıdalarda tat, tekstür, aroma, stabilite ve belki de en önemlisi olan damak zevkine uygunluğunun sağlanabilmesi için yüzyıllardır süregelen çaba günümüzde de artarak devam etmektedir.
Yeni üretim teknikleri ile ürünlerin çeşitlenmesi, tüketicilerin isteklerinin ve tüketim hızının artması, çabuk bozulan ve riskli gıdalarda raf ömrünü artırma ihtiyacı, mevsimlik ürünlerde üretimin belirli bir zaman aralığında olma zorunluluğu ve hazır gıdalara talebin artması gıda katkı maddelerinin kullanımını zorunlu hale getirmiştir.
Gıda katkı maddeleri kullanım amaçları doğrultusunda başlıca aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir:
Tatlandırıcılar: Gıdalara tatlılık vermek amacıyla kullanılan şeker alkolleri, meyve şurupları gibi doğal ve yapay tatlandırıcılar bu gruba girmektedir. Günümüzde yapay tatlandırıcılar diyabet veya metabolik rahatsızlığı olan insanların tüketimi ile sınırlı kalmayıp günlük diyetine dikkat eden birçok insan tarafında da kullanılan katkı maddeleri konumuna gelmiştir.
Renklendiriciler: Gıdaların işlenmesi ve hazırlanması sırasında kaybolan rengi vermek, depolamada meydana gelebilecek renk değişimlerini düzeltmek, renk kaybını azaltmak veya gıdalara istenilen rengi kazandırmak amacıyla kullanılan doğal veya yapay yollarla elde edilmiş katkı maddeleridir.
Koruyucular: Koruyucular (antimikrobiyal maddeler), gıdalarda istenmeyen ancak herhangi bir nedenle bulunabilen bakteri, küf, maya veya mikroorganizmaları ortamdan yok etmek, çoğalmalarını ve faaliyetlerini önlemek amacıyla gıdalara katılmaktadırlar.
Antioksidanlar: Antioksidanlar, çeşitli yağlar ve yağ içeren gıda maddelerinin üretimi, depolanması, taşınması ve pazarlanması sırasında oksijeninin etkisini azaltarak oksidasyona bağlı bozulmalar ile acılaşmayı belli bir süre engelleyen maddelerdir. Bu maddeler, gıda kalitesini artırmayıp onlara herhangi bir yabancı tat ve koku da vermezler.
Lezzet Vericiler: Gıdaların lezzetini geliştirmek, hammaddedeki mevsimsel ve fiziksel farklılıklar gibi değişimlerden dolayı veya üretim, paketleme, depolama ve tüketime hazırlama aşamasında meydana gelebilecek lezzet değişimlerini ve kayıplarını gidermek amacıyla doğal ya da yapay yolla elde edilen katkı maddeleridir.
Lezzet Artırıcılar: Dildeki tat alma tomurcuklarının hassasiyetini ve tükürük salgısını artırma işleviyle gıdaların mevcut lezzetini arttırırlar. Özellikle çerezlerde ve hazır çorbalarda çok kullanılırlar.
Emülgatörler: Bir gıda maddesinde, yağ ve su gibi birbiri ile karışmayan iki veya daha fazla fazın homojen bir karışım oluşturmasını veya oluşan homojen karışımın sürekliliğini sağlayan maddelerdir. Böylece yüzey gerilimini azaltarak uzun süre muhafaza edilecek gıdalarda meydana gelebilen fiziksel kusurları önleyen ya da azaltan gıda katkı maddeleridir.
Stabilizatörler: Gıdalarda bulunan iki veya daha fazla birbiri ile karışmayan fazın homojen dağılımının sürekliliğini sağlayan; gıdaların fiziksel ve kimyasal özelliklerinin koruması ve kuvvetlenmesi amacıyla kullanılan; kıvam arttırıcı, jelleştirici, kapsülleyici ve berraklaştırıcı gibi işlevleri de bulunan gıda katkı maddeleridir.
Asitlik Düzenleyiciler: Bu katkılar gıdaların asitliğini ve alkaliliğini değiştirmek ve kontrol etmek amaçlı kullanılmaktadır.
Topaklanmayı Önleyiciler: Gıda parçacıklarının birbirine yapışma eğilimini azaltan gıda katkı maddeleridir.
Köpüklenmeyi Önleyiciler: Köpüklenmeyi azaltan veya önleyen gıda katkı maddeleridir.
Hacim Artırıcılar: Gıdaların mevcut enerji değerini önemli oranda artırmadan, gıdaların hacmini artıran gıda katkı maddeleridir.
Sertleştiriciler: Meyve ve sebzelerin dokularını sert, gevrek hale getiren veya koruyan maddelerdir. Ayrıca, jelleştiriciler ile etkileşerek jel oluşumunu sağlayan veya güçlendiren gıda katkı maddeleridir.
Köpük Oluşturucular: Sıvı veya katı gıdalarda gaz fazın homojen dağılımını sağlayan gıda katkı maddeleridir.
Jelleştiriciler ve Kıvam Artırıcılar: Jel oluşumu ile gıdada farklı bir yapı oluşturan maddelerdir. Kıvam artırıcılar, gıdanın kıvamını artıran gıda katkı maddeleridir.
Parlatıcılar: Yağlayıcılar ve kaydırıcılar da dahil, gıdaların dış yüzeyine uygulandığında parlak bir görünüm veren veya koruyucu bir tabaka sağlayan gıda katkı maddeleridir.
Nem Vericiler: Gıda maddelerinin düşük nemli ortamdan etkilenip kurumasını önleyen veya toz gıdaların sıvı ortamlarda çözünmesini kolaylaştıran gıda katkı maddeleridir.
Un İşleme Ajanları: Unun pişme kalitesini ve rengini düzenlemek amacıyla kullanılan katkı maddeleridir. Hamurun kıvamını ve gelişmesini olumlu yönde etkileyerek işlenebilirliği artırmaktadır. Ayrıca, gaz oluşturarak hamurun hacmini artıran kabartıcı gıda katkı maddeleridir.
Gazlar: Gıda maddesi kaba yerleştirilmeden önce, yerleştirilirken veya yerleştirildikten sonra kap içine verilen hava dışındaki ambalajlama gazlarıdır. Ayrıca, gıdanın bulunduğu kaptan dışarı çıkmasını sağlayan hava dışındaki itici gazlardır.
